Просмотр исходного текста страницы Pampedia:Памяркоўная Энцыклапедзія

{| style="color:black; background-color:#FFFFFF;" cellpadding="0" cellspacing="0" border="0" 
|-
|<big>'''''Еслі пры чценіі данава цекста ў вас вазнікает жэланіе задаць вапрос [[Імперскіе_імбіцылы|“На каком языке это написано?”]] ілі здзелаць замічаніе [[Сьвядомыя|“Не ведаеце мовы – лепш увогуле не пішыце!”]], успакойцесь і выберыце другой язык. Аднака, для таво штобы максімальна пачустваваць каларыт праекта і пранікнуцца ево унікальнай атмасферай, [[жэстачайшэ]] рэкамендуем прадолжыць чценіе на [[Трасянка|трасянке]].'''''</big>
|-
|}

<center>
{|style="color:black; width: 100%; background-color:#FBEFEF" cellpadding="0" cellspacing="0" border="0" 
! style="width:49%; text-align:right; border-style: none" | [[Pampedia:Памяркоўная Энцыклапедыя|беларуская]] || style="border-style: none |• || style="width:49%; text-align:left; border-style: none"|[[Pampedia:Памяркоўная Энциклопедия|русский]]
|}
</center>

{|
 | style="width: 49%; vertical-align:top"|
<p style="text-align:center; background:#E6E6FA; color:#000000; width: 100%; border-color:#E6E6FA">'''Ітак, што жэ такое "Пампедзія"?'''</p>
__NOTOC__ 

'''''«Пампедзія есць універсальнае васпітаніе ўсево чэлавечэскава рода. У грэкаў "педзія" азначает абучэніе і васпітаніе, пасрэдствам каторых людзі становяцца культурнымі, а "пам" азнаает усеобшчнасць. Ітак, рэч ідзёт а том, штобы абучалісь ўсе, ўсему, ўсестаронне»'''''
<p style="text-align:right;"> 
[http://jorigami.narod.ru/PP_corner/Classics/Komensky/Komensky_Yan_Amos_Pampedia_izbr.htm#_Toc237610479 <small> — Ян Амос Каменскій, мысліцель-гуманіст, педагог, абшчэсцвенный дзеяцель</small>]</p>

Ну а ішчо "Пампедзія" –  "'''ПАМ'''яркоўная энцыкла'''ПЕДЗІЯ'''" – інтэракціўная энцыклапедзія жызні ў [[Квітнеючая|Квітнеючай]]. 

Праект не ставіт перэд сабой задачу даць максімальнае калічэства знаній – для этава есць более занудные істочнікі ілі хаця бы Вікіпедзія. Наша задача – ў лёгкай і лаканічнай форме прэпаднесці чытацелям наіболее інцерэсную інфармацыю, імеюшчую непасрэдсцвеннае атнашэніе к жызні ў Квітнеючай. Вазможна, какой-нібудзь праніцацельны вумнік ужэ задаёцца лагічным вапросам: 

== Нахера [[плагіат|ізабрэтаць веласіпед]] і запалняць інтэрнэты новымі высерамі? ==
На самам дзеле аналагічных праектаў на данны мамент ў інтэрнэце нет. Напрымер, на Вікіпедзіі есць очэнь інфармаціўны, но давольна ўнылы партал “Белоруссия” (тут ужэ само названіе намекает). Такжэ есць ўсячэскіе змагарскіе сайты з кучэй пафаса, [[ліцьвінства]],  [[сьвядомыя|сьвядомасці]] і аднабокай падачэй мацерыала. Хватает і [[Застабільнасць|застабільных]] сайтаў пра Квітнеючую, аўтары каторых, пахожэ, учылі історыю па учэбнікам Карамзіна і савецкіх ідзеолагаў. Карочэ, ўсё херня: ілі слішкам скушна і уныла, ілі аднабока і зааганжыравана, ілі і то і другое сразу. Па саатнашэнію сціль/аб’екціўнасць неплоха смотрыцца група стацей а Квітнеючай на этай вашэй [https://lurkmore.to  Лурке]. Аднака немножэчка ачэвідна, што аснаўную аудзіторыю Луркі састаўляют саўсем не [[Народзец|жыцелі Квітнеючай]], паэтаму там чуствуецца прэнебрэжыцельна-насмешлівае атнашэніе, харакцернае для [[Імперскіе_імбіцылы|імперскіх імбецылаў]], шчытаюшчых себя нашымі старшымі брацьямі. Но мы на Лурку не абіжаемся, іба там цексты пра Квітнеючую напісаны не для нас, а для [[Расія|расіян]] і прочых абітацелей Рунэта.  Карочэ, не будзем выкручываць вам яйца: мы рэшылі [[плагіат|падсасаць]] кое-што ад той жэ Луркі і запіліць свой собсцвенны сайт, созданы жыцелямі Квітнеючай для жыцелей Квітнеючай. Ево вы січас і чытаеце.

== Атлічыя ад Луркі ==
Ва-первых, мы чэсна прызналісь, што іспользавалі Лукамор'е ў качэстве абразца, а ва-утарых, сама Лурка [[плагіат|яўляецца падсосам]] [http://www.lurkmore.com/view/Main_page западнава аналага] і асоба не сцісняецца ў этам прызнаваца. Паэтаму нам [[памяркоўна]], еслі ўдруг хто-та сабраўся абвіняць нас ў плагіаце ілі неарыгінальнасці. Да і вапшчэ, тапорный і палеўных [[плагіат|плагіат]] в Квітнеючай – абычнае дзела. Ключэвым атлічыем нашэва праекта ат аналагаў яўляецца ўзкая цемаціка – садзержаніе стацей далжно быць абезацельна связаным з нашай страной. Ну і вазможнасць выбраць язык:  кананічнай яўляецца версія на [[трасянка|трасянке]], аднака ана дубліруецца на ліцературных [[Русский язык|рускам]] і [[Мова|беларускам]] языках.

== Бліжэ к дзелу ==
“Пампедзія” – энцыклапедзія, созданая з цэлью расказаць а жызні ў Квітнеючай інфармаціўна, но лаканічна, панятна і весела, а самае глаўнае – максімальна аб’екціўна. Следуя заветам [[Капітан Памяркоўнасць|Капітана Памяркоўнасць]], а такжэ ідзелалам цэнтрызма, праект должэн быць непрэдўзятым і тру-незавісімым. Лічнае мненіе аддзельных таварышчэй, іх суб’екціўные сімпаціі і анціпаціі <s>нам очэнь важны</s> тут  нікаму не ўсралісь, садзержаніе стацей далжно апірацца толька на факты і падтверждацца ссылкамі.  У случае, еслі ісціна гдзе-та саўсем не радам і цема стацьі яўляецца прадметам ярасных срачэй, нужна прэдаставіць усе сушчэствуюшчые точкі зрэнія, штобы чытацель мог узвесіць усе аргументы і самастаяцельна выбраць, ва што верыць. <s>Кстаці, эта тот рэдкі случай, када жыцелі Квітнеючай смогут што-та выбраць.</s> Іспользаваць юмар і прочые занімацельные элементы, дзелаюшчые чценіе более інцірэсным і вясёлым, нікак не запрэшчаецца, аднака інфармаціўная старана далжна прэваліраваць над разўлекацельнай.

== Мінутка агітацыі ==
Еслі канцэпцыя этава праекта кажэцца вам інцерэснай і перспекціўнай, [[жэстачайшэ]] прыглашаем к саўмеснай рабоце. Каждый [[Pampedia:Навічкам|можэт стаць]] [[Pampedia:Учаснікам|учаснікам]] праекта, напісаць і дабавіць сваю стацью, ўнясці праўкі ў чужой мацерыал і канешна жэ устроіць срач ў абсуждзеніях. Саздаваць новы кантэнт можна на адном із трох языкоў.
{{Шаблон:Квітнеючая}}

 | &nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;
 | style="width: 49%; vertical-align:top"|
<p style="text-align:center; background:#E6E6FA; color:#000000; width: 100%; border-color::#E6E6FA"> '''Адна із стацей: [[Грундвальдская бітва]]'''</p>


'''''Ахтунг! Садзержаніе этай стацьі чуць менее, чэм полнасцью прадубліравана в чацвёртам выпуске [["Памяркоўная Історыя"|"Памяркоўнай Історыі"]]. Паэтаму еслі вы слішкам ленівы, можэце агранічыцца прасмотрам роліка. Аднака жэстачайшэ прэдупрэждаем: ролік сушчэствует толька на трасянке і па есцественым прычынам не падлежыт ізмененіям і дапалненіям!''''' 

{|align="left" cellpadding="0" cellspacing="10" 
|<YouTube width="320" height="180">i5BDc6viv20</YouTube>
|} 
15 іюля 1410 года састаялась Грунвальдская бітва, каторая стала рэшаюшчым эпізодам Вялікай Вайны 1409–1411 гг. Вайна стала следствіем канфлікта Цеўтонскага Ордзена, каторый прадалжаў расшырацца на Васток і прадвігаць западныя цэннасці ціпа каталічэства, і ВКЛ, каторае хацела вярнуць сабе Жмудзь – западную палавіну саўрэменнай Літвы, неабхадзімай для выхада к Балційскаму мору. Упервые Жмудзь крэстаносцам у сваё ўрэмя (па п'яні) незаконна сліў Ягайла. Праўда, перадачу после падтвярдзіў Вітаўт, но эта была хітрая мнагахадовачка, цэлью каторай была палучэніе ўрэмені і рэсурсаў для барбы з татарамі. У бітве проціў іх у 1399 гаду на раке Ворскле крэстаносцы ўжэ выступалі саюзнікамі ВКЛ, праўда, саюзные вайска пасціг люты фэйл, после каторава Вітаўт поняў, што на юга-вастоке ўжэ лавіць нечэва, і снова пераключыўся на Жмудзь.

31 мая 1409 года ВНЕЗАПНА началось васстаніе недавольных прынудзіцельным акаталічваннем жмудзінаў проціў Цеўтонскага ордзена. Васстанію спасобствавала ідзеалагічэская і фінансавая паддзержка са стараны ВКЛ. Более таво, па страннаму саўпадзенію народнае апалчэніе жмудзінаў факцічэскі вазглавіў высокапастаўлены літоўскі баярын Румбольд Валімунтавіч, а, па данным польскага блогера Яна Длугаша, успех паўстанцаў абяспечыла армія ВКЛ, каторая захваціла ўсе цеўтонскія замкі на Жмудзі.

Ахрэнеўшый ад такой гібрыднай вайны глава Ордзена Ульрых фон Юнгінген прыгразіў увясці вайска ў Жмудзь, аднака неажыданна за ВКЛ впрагся Пшэкалэнд, у каторава з Ордзенам былі свае цёркі, і прыгразіў у атвет ўвясці вайска ў Прусію. Но ў Вялікава Магістра былі яйца, паэтаму он не засцаў і 6 аўгуста аб'явіў вайну сразу ўсем. После кароткава пагранічнага канфлікта Ордзен заключыў перамірые перамірые с Польшэй да 26 іюня 1410 г., чуць позжэ была падпісана аналагічнае перамірые с ВКЛ. 

Началась долгая дзіпламацічэская, эканамічэская і ваенная падгатоўка. Крэстаносцы заручылісь паддзержкай Венгрыі, ВКЛ – татараў. У Белавесжкай пушчэ началась масавая засолка зуброў – гатовілісь усір'ёз і надолга. У канцэ 1409 г. у Брэсце прашло сікрэтнае савяшчаніе Вітаўта і Ягайлы, на каторам было рэшэно двінуць арміі ВКЛ і Польшчы па атдзельнасці, а после саедзініцца для захвата сталіцы Ордзена – Мальбарка. Кстаці гавара, этат план быў прыдуман ішчо ў канцэ 1408 г. у Навагрудке, т. е. да начала вайны. У Брэсце жэ план карэкціраваўся с учотам опыта пагранічных сражэній і бягушчэй сітуацыі.   

Паралельна, несматра на ўсякіе сцерэаціпы пра Срэдневякоўе, канфлікт папыталісь рэшыць чэрэз международный суд. 15 феўраля 1410 г. судзья вынес рэшэніе, па катораму спорные землі аставалісь за Ордзенам. Есцественна, саюзнікаў эта не ўстроіла, паэтаму сразу жэ после аканчанія перамірыя, 26 іюня, ані началі акціўные дзействія.

Магістр Юнгінген да паследнева не верыў у вазможнасць аб’едзіненія двух заклятых урагоў – Ягайлы і Вітаўта, но прэдлажыў прадліць перамірые да 4 іюля. Аднака к этаму врэмені саюзныя вайска ўжэ смаглі саедзініцца і 9 іюля саўмесна перашлі граніцу, напраўляясь к Мальбарку. Вялікій Магістр успеў сарыенціравацца, перабросіў сілы і 10 іюля ўстрэціў армію саюзнікаў на ўкрэплёнай пераправе. Ягайла жэ ўключыў заднюю, ізбежаў бітвы і пашоў на Мальбарак абхадным пуцём. Цем не менее Магістр прасёк этат манёвар і атправіўся наперарэз. Такім образам вечарам 14 іюля арміі выйшлі к полю между дзярэўнямі Людвігава, Таннэнберг і Грунвальд. 

Па разным ацэнкам чысленнасць цеўтонскіх войск састаўляла ат 11 да 27 тысяч юнітаў, чысленасць саюзнай арміі – ат 16 да 39 тысяч. Есць мненіе, што более-менее аб’екціўные чысла – 27 кілакрэстаносец і 39 кіласаюзнікаў, хаця многіе іследавацелі не брэзгавалі ўмышлена сакраціць ілі ўвялічыць эту разніцу ісхадзя із нацыанальных ілі другіх інцірэсаў. Но ў любом случае Грунвальдская бітва стала адной з крупнейшых для свайго ўрэмені. 

Ад ВКЛ прыйшло 40 харугваў*, более палавіны каторых былі этнічэскі беларускімі. Аднака до сіх не ўціхают халівары а том, сколька канкрэтна атрадаў была прэдстаўлена апрэдзелёным этнасам. Напрымер, в разных істочніках калічэства жэмайцкіх харугваў в арміі ВКЛ вар’іруецца ат адной да сямі, украінскіх – ат пяці да васьмі. Такжэ не ўціхают срачы нашчот таво, к какому этнасу атнясці тры смаленскіе харугвы. Паміма братушэк-славян і пабрацімаў жэмайтаў за ВКЛ сражалісь і татары, точнае калічэства каторых тожэ неізвесна.  

Пшэкалэнд выставіў 51 харугву. Срэдзі ніх былі две чэшскіе харугвы (гдзе-та там ваяваў і небезызвесный Ян Жыжка), прымерна сем харугваў с Украіны, а такжэ некатарае калічэства малдаўскіх воінаў. 

Крэстаносцы сфарміравалі 51 харугву. Благадара акціўнай агіт-кампаніі ім удалось заўлеч в сваі вайска дабравольцаў і наёмнікаў із многіх угалкоў Яўропкі, в рэзультаце чэво ат нашых прэдкаў знатна агрэблі прэдставіцелі аж 22 этнасаў. Несматра на калічэственнае прыімушчэства саюзнава войска, Ордзен імеў шансы палучыць пабеду за шточ качэства. Войска цеўтонцаў імела лучшую дзісцыпліну і ваенную падгатоўку, а такжэ абладала лучшым аружыем і амуніцыей. К таму жэ ў немчуры быў сільный козыр у відзе цяжолай конніцы, каторая шчыталась адной із лучшых у Яўропке.  

== Бітва ==

15 іюля войскі выстраілісь у баявыя парадкі, аднака начынаць первым доўга ніхто не хацеў. Дзела ў том, што...
([[Грундвальдская бітва#Бітва|прадалжэніе]])


{{Шаблон:Падзяліцца}}
|}
{{Шчотчык стацей}}